Mehmet Fuat Köprülü, 4 Aralık 1890 yılında İstanbul’da doğdu. Sadrazam Köprülü Mehmet Paşa’nın soyundan gelmektedir. Edebiyat ve tarih alanında ilerlemek için hukuk öğrenimini yarıda bıraktı.
1909’da Fecr-i Ati topluluğuna katıldı. Şiirlerini 1913’e kadar Mehasin ve Servet-i Fünun dergilerinde yayımladı. O yıllarda ''Milli Edebiyat'' ve ''Yeni Lisan'' akımlarına karşıydı. 1910’dan sonra İstanbul’un çeşitli okullarında Türkçe ve edebiyat okuttu, liselerin edebiyat programını düzenledi.
Ziya Gökalp çevresine girdikten sonra Milli Edebiyat akımını benimseyen Fuat Köprülü, Türk tarihinin ilk dönemlerine kadar indi, ilk Türk topluluklarının tarih ve edebiyatlarını inceledi. 1913’te, Halit Ziya Uşaklıgil’den boşalan İstanbul Darülfünunu Türk Edebiyatı Tarihi müderrisliğine getirildi. Aynı yıl Bilgi dergisinde Türk edebiyatının hangi yöntemle incelenmesi gerektiğini tartışan ''Türk Edebiyatı Tarihinde Usul'' adlı yazısı çıktı.
İlk büyük yapıtı Türk Edebiyatı’nda İlk Mutasavvıflar’ı yayımlandı. 1923’te Edebiyat Fakültesi dekanı oldu, Türkiye Tarihi adlı kitabını çıkardı. 1925’te Türkiyat Mecmuası’nı çıkarmaya başladı, ünü giderek dünyaya yayıldı, birçok uluslar arası kongreye Türkiye temsilcisi olarak katıldı. 1928’de Türk Tarih Encümeni başkanlığına seçildi.
1931 yılında Türk Hukuk Tarihi Mecmuası’nı çıkarmaya başladı; 1932-1934 arasında Divan Edebiyatı Antolojisi’ni çıkardı. 1933’te ordinaryüs profesör oldu, İstanbul Üniversitesi’nde birkaç kez dekanlık yaptı.
1934’te siyasete atılarak Kars milletvekili oldu. 1936-1941 yılları arasında Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’yle Siyasal Bilgiler Okulu’nda ders verdi. 1935’te, Paris’te Türk Tetkikleri Merkezi’nde verdiği konferansların toplamı olan Les Origines de L’Empire Otoman (Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu) adlı kitabı yayımlandı ve büyük yankı uyandırdı. Heidelberg, Atina ve Sorbonne üniversitelerince onursal doktorluk sanı verilen, bilim kuruluşlarınca onur üyeliğine seçilen Köprülü 1941’den sonra İslam Ansiklopedisi’nin yayımına katıldı.
5., 6., 7. dönem Kars, 8., 9., 10. dönem İstanbul Milletvekilliği yapan Mehmet Fuat Köprülü, ayrıca İstanbul ve Ankara Üniversitelerindeki görevlerine devam etti.
Celal Bayar, Adnan Menderes ve Refik Koraltan ile birlikte Demokrat Parti'yi kurdu. Demokrat Parti 14 Mayıs 1950 tarihli seçimleri kazanıp iktidara gelince, dışişleri bakanı oldu. 1956’ya kadar sürdürdüğü bu görevi sırasında Türkiye'nin NATO'ya girişinde etkin rol oynadı.
5 Temmuz 1957 tarihinde "kurduğu partiyi tanıyamadığını" söyleyerek Demokrat Partiden resmen istifa etti ve aynı yıl Hürriyet Partisi ne girdi. Asıl yararlı çalışmalarını Türk Edebiyatı ve Türk Halk Edebiyatı araştırmaları oluşturur. Çok verimli bir araştırmacı olan Köprülü, ardında 1500'ü aşkın kitap ve makale bırakmıştır.
Mehmet Fuat Köprülü, 28 Haziran 1966 tarihinde geçirdiği kaza nedeniyle kaldırıldığı Baltalimanı Hastanesi’nde öldü. Cenazesi Çemberlitaş’taki Köprülü Türbesi’nde babasının yanına gömüldü.
Mehmet Fuat Köprülü Başlıca Eserleri - Kitapları
1909 Hayat-ı Fikriye (makale)
1909’da Fecr-i Ati topluluğuna katıldı. Şiirlerini 1913’e kadar Mehasin ve Servet-i Fünun dergilerinde yayımladı. O yıllarda ''Milli Edebiyat'' ve ''Yeni Lisan'' akımlarına karşıydı. 1910’dan sonra İstanbul’un çeşitli okullarında Türkçe ve edebiyat okuttu, liselerin edebiyat programını düzenledi.
Ziya Gökalp çevresine girdikten sonra Milli Edebiyat akımını benimseyen Fuat Köprülü, Türk tarihinin ilk dönemlerine kadar indi, ilk Türk topluluklarının tarih ve edebiyatlarını inceledi. 1913’te, Halit Ziya Uşaklıgil’den boşalan İstanbul Darülfünunu Türk Edebiyatı Tarihi müderrisliğine getirildi. Aynı yıl Bilgi dergisinde Türk edebiyatının hangi yöntemle incelenmesi gerektiğini tartışan ''Türk Edebiyatı Tarihinde Usul'' adlı yazısı çıktı.
İlk büyük yapıtı Türk Edebiyatı’nda İlk Mutasavvıflar’ı yayımlandı. 1923’te Edebiyat Fakültesi dekanı oldu, Türkiye Tarihi adlı kitabını çıkardı. 1925’te Türkiyat Mecmuası’nı çıkarmaya başladı, ünü giderek dünyaya yayıldı, birçok uluslar arası kongreye Türkiye temsilcisi olarak katıldı. 1928’de Türk Tarih Encümeni başkanlığına seçildi.
1931 yılında Türk Hukuk Tarihi Mecmuası’nı çıkarmaya başladı; 1932-1934 arasında Divan Edebiyatı Antolojisi’ni çıkardı. 1933’te ordinaryüs profesör oldu, İstanbul Üniversitesi’nde birkaç kez dekanlık yaptı.
1934’te siyasete atılarak Kars milletvekili oldu. 1936-1941 yılları arasında Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’yle Siyasal Bilgiler Okulu’nda ders verdi. 1935’te, Paris’te Türk Tetkikleri Merkezi’nde verdiği konferansların toplamı olan Les Origines de L’Empire Otoman (Osmanlı İmparatorluğu’nun Kuruluşu) adlı kitabı yayımlandı ve büyük yankı uyandırdı. Heidelberg, Atina ve Sorbonne üniversitelerince onursal doktorluk sanı verilen, bilim kuruluşlarınca onur üyeliğine seçilen Köprülü 1941’den sonra İslam Ansiklopedisi’nin yayımına katıldı.
5., 6., 7. dönem Kars, 8., 9., 10. dönem İstanbul Milletvekilliği yapan Mehmet Fuat Köprülü, ayrıca İstanbul ve Ankara Üniversitelerindeki görevlerine devam etti.
Celal Bayar, Adnan Menderes ve Refik Koraltan ile birlikte Demokrat Parti'yi kurdu. Demokrat Parti 14 Mayıs 1950 tarihli seçimleri kazanıp iktidara gelince, dışişleri bakanı oldu. 1956’ya kadar sürdürdüğü bu görevi sırasında Türkiye'nin NATO'ya girişinde etkin rol oynadı.
5 Temmuz 1957 tarihinde "kurduğu partiyi tanıyamadığını" söyleyerek Demokrat Partiden resmen istifa etti ve aynı yıl Hürriyet Partisi ne girdi. Asıl yararlı çalışmalarını Türk Edebiyatı ve Türk Halk Edebiyatı araştırmaları oluşturur. Çok verimli bir araştırmacı olan Köprülü, ardında 1500'ü aşkın kitap ve makale bırakmıştır.
Mehmet Fuat Köprülü, 28 Haziran 1966 tarihinde geçirdiği kaza nedeniyle kaldırıldığı Baltalimanı Hastanesi’nde öldü. Cenazesi Çemberlitaş’taki Köprülü Türbesi’nde babasının yanına gömüldü.
Mehmet Fuat Köprülü Başlıca Eserleri - Kitapları
1909 Hayat-ı Fikriye (makale)
1915 Malümat-i Edebiyye
1916 Yeni Osmanlı Tarih-i Edebiyatı
1916-1966 Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar
1917 Türk Dilinin Sarf ve Nahvi
1918-1981 Nasrettin Hoca
1920 Türk Edebiyatı Tarihi
1923 Türkiye Tarihi
1924 Bugünkü Edebiyat (makale)
1924 Fuzuli Hayatı ve Eserleri
1925 Türk Tarih-i Dinisi
1926 Azeri Edebiyatına Ait Tetkikler
1928 Milli Edebiyat Cereyanının İlk Mübeşşirleri ve Divan-ı Türk-i Basit
1929 Erzurumlu Emrah
1930-1940 Türk Saz Şairleri Antolojisi (3 cilt)
1931 Türk Tarihinin Ana Hatları
1934 Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar
1934 Anadolu'da Türk Dili ve Edebiyatı'nın Tekamülüne Bir Bakış
1935 Les Origines de L'Empire Ottoman
1941 Ali Şir Nevayi
1959 Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu
1964 Demokrasi Yolunda
1966 Edebiyat Araştırmaları Külliyatı1966 Edebiyat Araştırmaları
1981 Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesri
1983 İslam ve Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları ve Vakıf Müessesesi
Mektep Şiirleri (3 cilt)
Divan Edebiyatı Antolojisi
Türk Saz Sâirleri Antolojisi
Türk Edebiyatı Târihi I-II
1916 Yeni Osmanlı Tarih-i Edebiyatı
1916-1966 Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar
1917 Türk Dilinin Sarf ve Nahvi
1918-1981 Nasrettin Hoca
1920 Türk Edebiyatı Tarihi
1923 Türkiye Tarihi
1924 Bugünkü Edebiyat (makale)
1924 Fuzuli Hayatı ve Eserleri
1925 Türk Tarih-i Dinisi
1926 Azeri Edebiyatına Ait Tetkikler
1928 Milli Edebiyat Cereyanının İlk Mübeşşirleri ve Divan-ı Türk-i Basit
1929 Erzurumlu Emrah
1930-1940 Türk Saz Şairleri Antolojisi (3 cilt)
1931 Türk Tarihinin Ana Hatları
1934 Türk Dili ve Edebiyatı Hakkında Araştırmalar
1934 Anadolu'da Türk Dili ve Edebiyatı'nın Tekamülüne Bir Bakış
1935 Les Origines de L'Empire Ottoman
1941 Ali Şir Nevayi
1959 Osmanlı Devleti’nin Kuruluşu
1964 Demokrasi Yolunda
1966 Edebiyat Araştırmaları Külliyatı1966 Edebiyat Araştırmaları
1981 Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesri
1983 İslam ve Türk Hukuk Tarihi Araştırmaları ve Vakıf Müessesesi
Mektep Şiirleri (3 cilt)
Divan Edebiyatı Antolojisi
Türk Saz Sâirleri Antolojisi
Türk Edebiyatı Târihi I-II
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder