Adalet Ağaoğlu, İlköğrenimini Nallıhan'da tamamladıktan sonra 1938'de ailesi ile birlikte Ankara'ya yerleşti . Ortaöğrenimini Ankara Kız Lisesi'nde tamamladıktan sonra 1950 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nin Fransız Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun oldu.
Adalet Ağaoğlu, Edebiyata ilgisi lise yaşamında şiirlerle başladı, kısa bir süre sonra oyun yazarlığına yöneldi. İlk defa 1946'da Ulus gazetesinde tiyatro eleştirileri yayımlayarak yazarlığa başladı. 1948-50 arasında Kaynak Dergisi'nde şiirleri yayımlandı.
1951-1970 yılları arasında TRT’de çeşitli görevlerde bulundu. Ankara Radyosu'nda göreve başladığı yıl ilk radyo oyunu olan "Aşk Şarkısı'nı" yazdı. Radyo'da görev yaparken tiyatro oyuncusu ve yönetmen 4 arkadaşı (Kartal Tibet, Üner İlsever, Çetin Köroğlu, Nur Sabuncu) ile birlikte Ankara'nın ilk özel tiyatrosu olan Meydan Sahnesi'ni kurdu. Meydan Sahne Dergisi'ni çıkardı. 1953 yılında tiyatro konusunda görgü ve bilgisin arttırmak üzere Paris'e gitti. 1953'te Sevim Uzungören ile birlikte yazdığı “Bir Piyes Yazalım” tiyatro oyunu aynı yıl Ankara'da sahnelendi. 1954 yılında mühendis Halim Ağaoğlu ile evlenen yazar, ilk romanını yazana kadar oyun yazarlığını sürdürdü. Üst üste yazdığı oyunlarla altmışlı ve yetmişli yılların önde gelen oyun yazarlarından oldu. TRT'nin özerkliğine el konulması gerekçesiyle TRT Radyo Dairesi Başkanlığı'ndan 1970 'te istifa eden sanatçı o tarihten bu yana yazarlıktan başka bir işle uğraşmadı. Edebiyat yaşamının bazı dönemlerinde "Remüs Tealada" ve "Parker Quinck" gibi takma adlar kullanmıştır.1973 yılında, ilk romanı ''Ölmeye Yatmak'' yayımlandı. Bu ilk romanından itibaren tüm eserleri yoğun tartışmalara konu oldu. Ölmeye Yatmak, Bir Düğün Gecesi ve Hayır adlı romanlarla bir üçleme oluşturdu ve birçok ödül kazandı. Bir Düğün Gecesi ve Hayır romanları yayınlanır yayınlanmaz, ikinci romanı olan Fikrimin İnce Gülü, dördüncü basımında toplatıldı. "Fikrimin İnce Gülü” romanı hakkında, "askeri kuvvetleri tahkir ve tezyif" suçlamasıyla hakkında 1981 yılında dava açılan Adalet Ağaoğlu, 2 yıl süren davanın ardından aklandı. Düğün Gecesi” ise soruşturma aşamasında kaldı. Dönemin 3 önemli roman ödülüne layık görülmüş olan Bir Düğün Gecesi adlı roman için ayrıca Aldous Huxley'den aşırma olduğu suçlaması ortaya atıldı ve uzun tartışmalara sebep oldu.
Öykü kitapları, denemeler, anı-roman türünde eserler de yayımlayan Ağaoğlu 1991 yılında Çok Uzak Fazla Yakın'la oyun yazarlığına döndü. 1983 yılından beri İstanbul'da yaşayan Ağaoğlu, halen yazmayı sürdürüyor.
Adalet Ağaoğlu'ile ilgili yazıları bir araya getiren arşiv eşi Halim Ağaoğlu tarafından hazırlanmış ve 2003'te Adalet Ağaoğlu'nun yazarlığının 55. yılı anısına Herkes Kendi Kitabının İçini Tanır adı ile basıldı.
1996'da ciddi bir trafik kazası geçiren ve iki yıl hastanede yatan Adalet Ağaoğlu için Can Yücel'in söylediği "Sen Türkiye'nin en güzel kazasısın" sözü, Feridun Andaç'ın Adalet Ağaoğlu ile yaptığı nehir söyleşi tarzında bir kitabın adı oldu. Kitap, 2006 yılında basıldı.
Ağaoğlu, 1986'da kurulan İnsan Hakları Derneği'nin kurucuları arasında yer almış ancak Temmuz 2005'de İHD'nin tek yanlı ırkçı-milliyetçi bir tutum takındığını belirterek ve "PKK yanlısı politika izliyorlar" diyerek istifa etti.
Adalet Ağaoğlu, Ermenilerden özür dileme kampanyasına katılmıştır.
2010 Anayasa Referandumu sırasında çeşitli katılımcılarla beraber düzenlenen bir panelde Öğrenci Kolektifleri adlı bir grubun yumurtalı saldırısına maruz kalmıştır.
Adalet Ağaoğlu Eserleri - Kitapları
Tiyatro ve Radyo Oyunları
1955 Yaşamak
1964 Evcilik Oyunu
1965 Sınırlarda Aşk
1965 Çatıdaki Çatlak
1967 Tombala
1967 Çatıdaki Çatlak
1970 Sınırlarda Aşk-Kış-Barış
1973 Üç Oyun: Bir Kahramanın Ölümü, Çıkış, Kozalar
1976 Kendini Yazan Şarkı
1991 Çok Uzak - Fazla Yakın
1992 Duvar Öyküsü - Çocuklar ve Büyükler için Müzikli Danslı Oyun
2011 Çağımızın Tellalı
Romanları
1973 Ölmeye Yatmak
1976 Fikrimin İnce Gülü
1979 Bir Düğün Gecesi
1980 Yazsonu
1984 Üç Beş Kişi
1987 Hayır...
1991 Ruh Üşümesi
1993 Romantik Bir Viyana Yazı
Öyküleri
1974 Yüksek Gerilim
1978 Sessizliğin İlk Sesi
1982 Hadi Gidelim
1997 Hayatı Savunma Biçimleri
Deneme
1986 Geçerken
1993 Karşılaşmalar
1996 Başka Karşılaşmalar
2002 Öyle Kargaşada Böyle Karşılaşmalar
2011 Yeni Karşılaşmalar
Mektup
2005 Mektuplaşmalar (Mehmet Baydur ile)
Anı
1985 Göç Temizliği 1985
1991 Gece Hayatım 1991
Günce
2004 Damla Damla Günler
2007 Damla Damla Günler I-II-III
Seçmeler
1993 Seçmeler (Kendi Seçtikleri) Ekim
Adalet Ağaoğlu Ödülleri
1974 TDK Tiyatro Ödülü
1975 Sait Faik Abasıyanık Hikaye Armağanı - Yüksek Gerilim
1979 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü - Bir Düğün Gecesi
1980 Orhan Kemal Roman Armağanı - Bir Düğün Gecesi
1980 Madaralı Roman Ödülü - Bir Düğün Gecesi
1991 Türkiye İş Bankası Büyük Ödülü - Çok Uzak Çok Yakın
1992 Lebon Kültür Merkezi (Lebon Cinema Clup) Edebiyat Ödülü - Ruh Üşümesi
1997 Aydın Doğan Roman Ödülü - Romantik Bir Viyana Yazı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder