İsmail Gaspıralı Kimdir? Biyografi

İsmail Gaspıralı (Gasprinskiy), 20 Mart 1851 yılında doğdu. Aslen Kırım Tatarıdır. İsmail Gaspıralı, Rus İmparatorluğu'nda Türk ve İslam toplumlarının eğitim, kültür reformu ve modernleşmeye ihtiyacı olduğunu fark eden ilk ve tek Müslüman entelektüeldir. Soyadı, Kırım'daki Gaspra şehrinden gelmektedir.

Türkçü Turancı görüşün ideologlarındandır. Gaspıralı düşüncelerini 1883'te kurduğu ve 1918'e kadar varlığını sürdüren "Tercüman" adlı gazetesiyle yaymıştır. Yayınlarında Türk halklarını birlik ve dayanışmaya çağırdı.

''Dilde, fikirde, işte birlik!'' sözüyle Türk halklarındaki birlikteliğin temel ilkelerini oluşturmuş ve günümüzde de bu söz bu birlik mücadelesinin hedefini göstermektedir.

İsmail Gaspıralı, modernleşmenin Avrupalılaşma olduğunu savundu. Modernleşmenin tek yolunun eğitim olduğuna inanıyordu. O İslam okullarındaki çoğunlukla din üzerinde yoğunlaşan eğitim sistemini eleştirdi ve çocukların ana dillerini daha etkili konuşmalarını sağlayacak yeni bir öğretim sistemi kurdu, bu şekilde yeni müfredatı sundu.

1881 tarihli bir yazısında:

''Geri kalmışlığımızın tek nedeni cehaletimizdir. Avrupa'da neyin icat edildiğine veya neler olduğuna dair hiçbir fikrimiz yok. Bu izolasyondan kurtulmak için bunları okuyabiliyor olmamız gerekirdi; Avrupa fikirlerini yine Avrupalı kaynaklardan öğrenmeliyiz. İlk ve orta okullarımızın müfredatlarına bu dersleri koymalıyız ki, göz bebeklerimiz yani öğrencilerimiz bu fikirlere ulaşabilsin.''

diyerek düşüncelerini ortaya koymuştur.

İsmail Gaspıralı, kadınlar için Âlem-i Nisvan (Kadınlar Dünyası) adlı bir dergi çıkarımış ve bu dergiyi kızı Şefika yayına hazırlamıştır. Çocuklar için de Âlem-i Subyan(Çocuklar Dünyası) adlı bir yayın çıkarmıştır. Gaspıralı, İslam Biriği'nin (İttifaq-i Müslimîn) kurucularından biridir; 1907'de kurulan birlik Rus İmparatorluğu'ndaki Müslüman Türk entelektüelleri birleştirmiştir. Ayrıca ilk Rus Müslüman kongresinin organizatörlerinden biriydi ve Rusya'daki Müslüman insanlar için sosyal ve dini reformlar oluşturmayı amaçlıyordu.

İsmail Gaspıralı, 24 Eylül 1914 tarihinde vefat etti.

İsmail Gaspıralı Eserleri

Gazeteler

1883-1918 Tercüman
1906-1910 Alem-i Nisvan
1906-19012 Alem-i Sibyan
1908 Al-Nahdah/The Renaissance
1906 Kha! Kha! Kha!

İsmail Gaspıralı Kitapları

1881 Russkoye Musulmanstvo (Rus İslam)
1882 Salname-i Türki
1882 Mirat-ı Cedid
1884 Hoca-ı Sibyan
1885 Avrupa Medeniyetine Bir Nazar-ı Muvazene
1885 İslamlara dair Nizamlar ve İmtiyazlar
1885 Rusya Coğrafyası
1886 İki Bahadır
1894 Kıraat-i Türki
1886 Maişet Muharebesi
1887 Kolera Vebası ve Onun Deva ve Darusu
1889 Bahtiyar Nazım
1889 Atlaslı Cihanname
1889 Medeniyet-i Islamiye
1890 Garaib-i Adat-i Akvam
1894 Arslan Kız
1894 Mektep ve Usul-i Cedid Nedir?
1894 Risale-i Terkib
1896 Russko-vostochnoe Soglashenie
1897 Hesab. Muhtasar Ilm-i Hesab ve Mesa'il-i Hesabiye
1897 Her Gün Gerek Zakonlar
1898 Rehber-i İslamiye
1897 Şara'it al-Islam
1898 Rehber-i Mu'allimin (Mu'allimlere Yoldaş)
1900 Türkistan Uleması
1900 Mevlud-i Cenâb-ı Hazret-i Ali
1901 Beden-i İnsan
1901 Iran. Resimli Mecmua
Mebadi-yi Temeddün-i Islamiyan-i Rus
1901 Meşhur Payitahtlar
1901 Usul-i Edeb (Şark ve Garb Kaideleri)
1901 Zoraki Tabib
1901 Malumat-i Nafia
1901 Tashih-i Akaidden
1901 Temsilat-i Krilof
1903 Asya'da Komşularımız
1906 Dâru-l Rahat Müslümanları
1909 Müslüman Kongresi

Makaleleri

1912 Türk yurducularına
1912 Hind yolundan
1912 Hind'den dönerken
1913 Muhaceret muntazama