Ahmet Rasim Kimdir? Biyografi

Ahmet Rasim, 1864 yılında İstanbul'da Fatih’in Sarıgüzel mahallesinde doğdu. Babası Menteşeoğulları'ndan Kıbrıslı Bahaeddin Efendi, annesi Nevbahar Hanım’dır. Babası kendisi doğmadan evvel ailesini terk ettiği için Nevbahar Hanım onu tek başına yetiştirdi. 1875 yılında başladığı Darüşşafaka'da edebiyatla tanıştı. Bu okulda bestekâr Mehmet Zekai Dede’den müzik dersleri de aldı. Kendi çabasıyla Fransızca öğrendi. Eğitimini 1883 yılında birincilikle bitirdi.

Okulu bitirdikten sonra diğer Darüşşafaka mezunları gibi Posta ve Telgraf Nezareti'nde memur oldu. Bu kurumda kısa bir süre kâtiplik yaptı. Memuriyet hayatının ilk aylarında Sadberk Hanım ile evlendi; 1902 yılında eşinin ölümüne kadar süren bu evlilikten 4 oğlu, 2 kızı oldu.

Memuriyet hayatını benimsemeyen ve hayatını yazar olarak kazanmak isteyen Ahmet Rasim’in ilk yazısı Ahmet Mithat Efendi’nin Tercüman-ı Hakikat gazetesinde yayımlandı. Bu, “Yolcu” başlıklı bir tercüme yazı idi. Ardından dönemin ünlü gazetecisi Baba Tahir vasıtasıyla Ceride-i Havadis’te fenni konularla ilgili yazı ve tercümeler yayımlamaya başladı. Bir süre Mekteb-i Behrami adlı okulda ve Komonto Musevi okulunda öğretmenlik yaptı. Ahmet Mithat’tan gördüğü teşvik sayesinde 1885’ten sonra kendisini tamamen gazeteciliğe verdi.

Yayın hayatına 1891’de başlayan Servet-i Fünun dergisinde fen konularındaki yazılarının yanında, tefrik halinde romanlarını da çıkarma imkanı buldu. Leyal-i Izdırap, Meşak-ı Hayat ve Afife burada yayınlandı. Ancak Servet-i Fünun yazarlarının genel edebi çizgisini benimsemedi. O, Ahmet Cevdet Paşa ve Ahmet Mithat Efendi’nin doğu ve batı edebiyatının olumlu yanlarını sentez haline getirmeyi amaçlayan edebi anlayışını benimsemişti.

1908 yılında Hüseyin Rahmi Gürpınar ile birlikte 37 sayı süren ''Boşboğaz ile Güllâbi'' adlı bir mizah gazetesi çıkaran Ahmet Rasim, gazeteciliği Malumat, Sabah, Sebat, Güneş, Maarif, Resimli Gazete, Mecmuai Ebüzziya, Türk Yurdu, Yeni Mecmua, Resimli Ay, İkdam, Boşboğaz, Basiret, Tasvir-i Efkar, Vakit, Akşam, Cumhuriyet gazete ve dergilerindeki yazılarıyla sürdürdü. Bunun yanında Gülşen, Sebât, Hamiyyet, Şafak, Servet, Tanîn, Envâr-ı Zekâ, Maarif, Resimli Gazete, Hazine-i Fünûn, Mektep, Pul, Fen ve Edep, İrtika, Surâ-yı Ümmet, Donanma, Resimli Kitap, Musavver, Muhit gibi dergilere gerçek adıyla, Hanımlara Mahsus Malûmât’ta ise “Leyla Feride" adını kullanarak yazılar göndermistir.

1898 yılında Alman İmparatoru II. Wilhelm'in Suriye gezisi sırasında Malûmat gazetesi tarafından Suriye'ye, 1916 yılında da Sabah gazetesince harp muhabiri olarak Romanya cephesine gönderildi.

Bu arada okullar için yazdığı tarih, dil bilgisi, imlâ ve aritmetik gibi çeşitli konulardaki eserlerini kitap halinde bastırdı. Menâkıb-ı İslâm adlı kitabı dolayısıyla II. Abdülhamit'ten Mecîdî nişanı aldı. Şiir, hikaye ve roman alanlarında eserler verdiyse de onu günümüze ulaştıran "Şehir Mektupları", "Eşkâl-i Zaman", "Cidd-ü Mizah", "Gülüp Ağladıklarım" gibi inceleme, araştırma ve gözleme dayanan yazıları oldu.

Müzik alanında da eserler veren sanatçı, besteleri de kendisine ait olan pek çok şarkı sözü yazdı. Yakın dostu müzisyen Tatyos Efendi’nin bestelediği uşşak makamındaki “Bu akşam gün batarken / Sakın geç kalma, erken gel” dizeleri ile başlayan güftesi günümüze kadar gelen eserlerindendir.

1927'de Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’in referansıyla İstanbul milletvekili oldu ve TBMM'nin üçüncü ve dördüncü dönemlerinde milletvekilliği yaptı. Ancak sağlık sorunları yüzünden meclis oturumlarına bile katılmadı. 

Ahmet Rasim, 21 Eylül 1932 tarihinde Heybeliada'daki evinde hayatını yitirdi. Cenazesi, Heybeliada’daki Abbaspaşa Mezarlığı’na gömüldü.

İstanbul Fatih Karagümrük'te 1938-1939 öğretim yılında kurulan Karagümrük Ortaokulu'nun adı 1965-1966'da Ahmet Rasim Ortaokulu olarak değiştirilmiştir. Okul 1988-1989'dan itibaren Ahmet Rasim Lisesi adını almıştır

Ahmet Rasim Eserleri (Bazıları)

Ahmet Rasim Romanları ve Hikayeleri

1890 İlk Sevgi

1891 Bir Sefilenin Evrak-ı Metrukesi
1891 Güzel Eleni
1891 Mesakk-ı Hayat
1891 Leyâl-i Izdırap
1891 Mehalik-i Hayat
1891 Endişe-i Hayat
1891 Meyl-i Dil
1891 Tecârib-i Hayat
1892 Afife
1893 Mektep Arkadaşım
1893 Tecrübesiz Aşk
1893 Numune-i Hayal
1894 Biçare Genç

1895 Sevda-yı Sermedî
1896 Gam-ı Hicran
1897 Asker Oglu
1897 Nâkâm
1898 Ülfet (Hamamcı Ülfet)
1909 Belki Ben Aldanıyorum
1922 İki Güzel Günahkâr
1823 İki Günahsız Sevda

Tarihi Kitapları

1888 Arapların Terakkiyat-ı Medeniyesi - 2 cilt

1887 Tarih-i Muhtasar-ı Beser
1887-1889 Eski Romalılar - 3 cilt
1887 Terakkiyat-ı İlmiye ve Medeniye
1910-1912 Resimli ve Haritalı Osmanlı Tarihi - 4 cilt
1916 İki Hatırat, Üç Şahsiyet
1924 İstibdattan Hakimiyet-i Milliyeye - 2 cilt

Okul Kitapları

1888 Yeni Usul Sarf-ı Farisî

1889 Küçük Tarih-i İslâm
1889 Küçük Tarih-i Osmanî, 2 c.
1889 Yeni Usul Muallim-i Sarf, 3 c.
1890 Osmanlı Tarihi
1890 Hesab-ı Tedricî
1890 İmlâ-yı Osmanî
1893 Hesap Kitabı, 2 c.
1894 Sarf-ı İptidaî
1894 Küçük Hıfzıssıhh
1895 Amelî ve Nazarî Talim-i Lisan-ı Osmanî
1903 Elifba
1903 Elifbadan Sonra
1907 Yeni Usul Muhtasar Sarf-ı Türkî
1913 Resimli Küçük Tarih-i Osmanî
1924 Yeni Sarf Dersleri II
1927 Doğru Usul-ı Kıraat III
Müptedi

Diğer Eserleri

1885 Bedayi-i Keşfiyat ve İhtiraat-ı Beşeriyeden Fonograf

1885 Elektrikiyet-i Sakine
1886 Cümel-i Hikemiye-i Osmaniye
1887 Elektrik
1887 Teşekkül-i Cihan Hakkında Fikr-i İcmalî
1887 Garaib-i Âdat-ı Akvam
1889 Hazine-i Mekâtip yahut Mükemmel Münşeat

1894 Gecelerim (anı)
1897-1900 Ömr-i Edebî - 4 cilt
1910 Hanım

1917 Romanya Mektupları (gezi yazısı)

1922 Eski Maceralardan Fuhş-i Atik (anı) - 2 cilt
1924 Muharrir, Şair, Edip (anı)
1927 Falaka (anı)

1927 Matbuat Tarihine Medhal: İlk Büyük Muharrirlerden Şinasi (monografi)